Longevity Trend ”เมื่อ ‘วัยทำงาน’ ยาวนานขึ้น โอกาสของคนรุ่นใหม่จะเหลือเท่าไหร่?”
อายุขัยเฉลี่ยเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง (เฉลี่ยเพิ่มขึ้นประมาณ 2 ปีในทุกๆ 10 ปี) ตำแหน่งงานเก่าๆ ยังไม่ว่างให้คนรุ่นใหม่เข้าทำงาน
Longevity Trend
แนวโน้ม Longevity Trend หรือแนวโน้มคนมีอายุยืนยาวขึ้น ส่งผลให้คนจำนวนมากเลือกหรือจำเป็นต้องเกษียณช้าลงจากเดิม โดยอายุเกษียณที่เคยอยู่ราว 60 ปี เริ่มถูกปรับเพิ่มเป็น 65 ปีขึ้นไป ทั้งในไทยและในหลายประเทศ เพราะคนมีสุขภาพดีขึ้น เรียนรู้และทำงานได้นานขึ้น พร้อมกับระบบสวัสดิการและนโยบายที่สนับสนุนให้คนยังคงมีส่วนร่วมในตลาดแรงงานมากขึ้น ขณะที่การเกษียณช้าช่วยให้มีรายได้และสวัสดิการทางการเงินที่มากขึ้น ลดความเสี่ยงด้านสุขภาพจิตและการแยกตัวจากสังคมได้ด้วย และการทำงานต่อเนื่องยังช่วยให้สมองและร่างกายได้รับการกระตุ้น ช่วยยืดอายุขัยโดยรวม
สาเหตุของการเกษียณช้าลง
- อายุขัยเฉลี่ยเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง (เฉลี่ยเพิ่มขึ้นประมาณ 2 ปีในทุกๆ 10 ปี)
- คนสูงอายุในยุคใหม่มีสุขภาพดีขึ้น เขียนได้ ชำนาญและมีประสบการณ์มากกว่ารุ่นก่อน
- ระบบสวัสดิการ ศูนย์ดูแลสุขภาพ และโครงสร้างทางสังคมที่สนับสนุนให้คนสูงอายุทำงานต่อได้
- ความจำเป็นด้านการเงิน เช่น รายได้ที่ไม่เพียงพอจากเงินออมและบำนาญ
- ความต้องการรักษาความสัมพันธ์สังคมและจิตใจที่มีความหมายผ่านการทำงาน
ตัวอย่างนโยบายและผลกระทบ
ประเทศไทยมีการปรับอายุเกษียณจาก 60 ปี สู่ 65 ปี เพื่อให้ผู้สูงอายุที่มีสุขภาพดีสามารถมีส่วนร่วมในเศรษฐกิจได้มากขึ้น
การเกษียณช้าช่วยลดภาระทางการเงินของระบบบำนาญและช่วยให้คนมีรายได้ช่องทางหลักนานขึ้น
นวัตกรรมและธุรกิจใหม่ ๆ เกิดขึ้นเพื่อสนับสนุนสังคมผู้สูงอายุ เช่น การปรับปรุงที่อยู่อาศัยและสุขภาพสำหรับผู้สูงวัย
ผลต่ออัตราการมีงานทำของคนรุ่นใหม่ในไทย
ผลกระทบเชิงบวก
- การเกษียณช้าช่วยรักษาจำนวนประชากรในแรงงาน ทำให้แรงงานในตลาดยังคงมีซัพพลายที่เพียงพอในระยะสั้นถึงกลาง ซึ่งช่วยลดปัญหาขาดแคลนแรงงานโดยรวมในสังคม ซึ่งปัจจุบันประเทศไทยมีอัตราการเพิ่มประชากรวัยทำงานลดลงอย่างต่อเนื่อง
- ผู้สูงวัยที่ทำงานต่อจะช่วยพยุงเศรษฐกิจและระบบสวัสดิการให้อยู่ได้ดีขึ้น ลดแรงกดดันที่คนรุ่นใหม่ต้องรับผิดชอบในระบบบำนาญหรือภาษีเพื่อดูแลผู้สูงอายุ
ข้อท้าทายและผลกระทบเชิงลบ
- อาจทำให้โอกาสการจ้างงานสำหรับคนรุ่นใหม่ลดลง เพราะตำแหน่งงานเก่าๆ ยังไม่ว่างให้คนรุ่นใหม่เข้าทำงานง่าย เนื่องจากพนักงานสูงอายุทำงานต่อหรือเกษียณช้าขึ้น โดยเฉพาะในอาชีพที่มีกรอบอายุงานจำกัดและแรงงานทักษะต่ำ
- กลุ่มแรงงานที่ทักษะต่ำมีโอกาสน้อยกว่าที่จะได้รับการจ้างงานต่อหรือฝึกทักษะใหม่ ในขณะที่แรงงานทักษะสูงอาจวางแผนและปรับตัวได้ดีกว่า
สถานการณ์เฉพาะในไทย
- คนไทยจำนวนมากทำงานในภาคแรงงานนอกระบบ ทำให้การเกษียณตามกฎหมายอายุยังไม่ใช่แนวทางหลักสำหรับแรงงานส่วนใหญ่ที่ยังคงทำงานต่อเนื่องด้วยความจำเป็นทางเศรษฐกิจ
- รัฐบาลและองค์กรต่างๆ มีนโยบายส่งเสริมการทำงานของผู้สูงอายุ และสร้างโอกาสให้ต่อเนื่องในตลาดแรงงาน เช่น โครงการฝึกทักษะใหม่ การสร้างพื้นที่ทำงานที่เหมาะสมกับผู้สูงวัย
- งานวิจัยและรายงานจากหลายแหล่งชี้ว่า การรักษาแรงงานสูงวัยให้อยู่ในตลาดแรงงานช่วยบรรเทาปัญหาการลดลงของแรงงานรุ่นใหม่ แต่ต้องมีมาตรการควบคู่เพื่อส่งเสริมทักษะและโอกาสสำหรับคนรุ่นใหม่ด้วย
บทสรุปส่งท้าย
แนวโน้มคนเกษียณช้าลงเป็นผลมาจากการที่คนมีชีวิตยืนยาวและสุขภาพดีขึ้นควบคู่กับสภาวะทางเศรษฐกิจและสังคมที่เปลี่ยนไป ทำให้หลายคนเลือกหรือถูกกระตุ้นให้ทำงานในวัยสูงอายุมากขึ้นเพื่อความมั่นคงทางการเงินและสุขภาพที่ดีขึ้นต่ก็สร้างความท้าทายต่อโอกาสการจ้างงานและการพัฒนาของคนรุ่นใหม่ โดยต้องมีมาตรการและนโยบายที่สมดุลเพื่อสนับสนุนแรงงานทุกกลุ่มอย่างเหมาะสม
